In een kip naar het hiernaamals

Sinds ik voor het eerst in Cadier en Keer de felgekleurde grafkisten uit Ghana heb gezien weet ik het zeker: ik wil in een kip begraven worden.

In Ghana zijn begrafenissen belangrijker dan bruiloften of welk ander feest ook. Familie, vrienden en kennissen komen bij elkaar om van de overledene afscheid te nemen. Voor de nabestaanden is het een kans om het leven van de overledene te vieren en de status en de rijkdom van de familie te tonen. Zij maken er met z'n allen een mooi feestje van.


Maar de begrafenis is ook in het belang van de overledene. Want de dood is niet het einde, maar de begin van een reis naar het land van de voorouders. Deze hebben de macht om invloed op het leven van de levenden uit te oefenen. Dus is het van immens belang om op goede voet met je voorouders te zijn. Een weelderige begrafenis maakt het waarschijnlijker dat de geest van de overledene een helpende hand zal bieden aan degenen die in de wereld van de levenden achterblijven.

Sinds de jaren 50 vervaardigen timmerlieden uit het vissersdorp Teshie in de buurt van Accra fantasy coffins, houten grafkisten in werkelijk elke gewenste vorm en beschildering. De kist staat symbool voor het leven van de dode. Een visser krijgt een uitvaartkist in vorm van een vis, de vrachtwagenchauffeur een vrachtwagen en een vrouw die nog graag een keertje had willen vliegen een vliegtuig. Zo'n kunstwerk kost tussen de 250 en 500 Euro - gemiddeld een Ghanees jaarloon. De nabestaanden moeten daarom eerst flink sparen om de rekening voor de kist en de begrafenisfestiviteiten te kunnen betalen. Intussen wordt het lichaam in een vriescel bewaard.

Wil je zelf inspiratie opdoen welke doodskist voor jou in aanmerking komt, dan kun je nu terecht in het Moesgaard Museum in Aarhus (Denemarken). De elf kisten in de tentoonstelling Design Coffins from Ghana zijn gemaakt door de Ghanese kunstenaar en timmerman Eric Anang in zijn atelier in Teshie. Zij worden getoond samen met foto's van twee Ghanese begrafenissen, genomen door de Deense fotograaf Klaus Bo.

Foto Klaus Bo, tentoonstelling MOMU

Éen foto toont de teraardebestelling van een  kist in de vorm van een kip. Het beest ziet al  een beetje gehavend uit. Want blijkt de grafkuil te klein dan worden de uitstekende delen van  de kist gewoon afgebroken. Arme kip. Misschien zal ik mij dan toch maar liever laten cremeren in een houten jas uit spaanplaten?

Een medewerker van Moesgaard heeft mij laten weten dat het museum maar vier kisten houdt, de resterende zeven gaan in de verkoop, waaronder de kip. Dat is wel de oplossing! Van het beest genieten terwijl ik nog in leven ben. Maar ik vrees dat mijn man de bank in de woonkamer niet graag tegen het diertje inruilt. Hem lijkt één kip in huis voldoende.

(Reis-)tips:

• Dichter bij huis kunnen de Ghanese grafkisten ook worden bewonderd, bijvoorbeeld in het Afrikamuseum in Berg en Dal, het Tropenmuseum in Amsterdam en het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden.
• Het Moesgaard Museum in Aarhus is een echt een aanrader: een museum met een prachtige etnografische en archeologische verzameling in een magnifiek nieuw gebouw dat in het landschap is ingebed.
• Boeken over de fantasy coffins uit Ghana leen je bij de bibliotheek van het Afrika-Studiecentrum in Leiden